Những nhiếp ảnh gia Pháp cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX sang Việt Nam đều mang nặng đầu óc thực dân. Những bức ảnh mà họ chụp chủ yếu chỉ phục vụ cho việc chinh phục thuộc địa của thực dân Pháp. Nhưng do kỹ thuật chụp ảnh, in tráng, phóng ảnh tốt nên ảnh của họ còn lưu giữ đến hôm nay là tư liệu giúp chúng ta khám phá, tìm hiểu về xã hội, con người Việt Nam cũng như lịch sử nhiếp ảnh thời đó. Qua bài viết dưới đây nhé!
Bối cảnh lịch sử nhiếp ảnh Việt Nam
Lịch sử nhiếp ảnh Việt Nam bắt đầu bằng những ký ức đau thương gắn liền với vận mệnh lịch sử của dân tộc. Năm 1859, Pháp nổ súng tấn công Đà Nẵng. Năm 1882, Pháp kéo quân tấn công Hà Nội. Hà Nội thất thủ. Nhà Nguyễn đầu hàng, cam chịu làm nô lệ cho ngoại bang.
Những người chụp ảnh đầu tiên tại Việt Nam
Jules Itier
Khi quân viễn chinh Pháp sang xâm lược Đông Dương; chúng mang cả theo kỹ thuật chụp ảnh để làm công cụ cho việc chinh phục thuộc địa. Tiêu biểu là bộ ảnh trong hồi ký “Xứ Bắc Kỳ cổ xưa” của đại úy hải quân Duboa. Tập hồi ký đã lưu giữ rất nhiều hình ảnh của cuộc sống con người Việt Nam trong giai đoạn đó.
Một bức ảnh hiện còn trưng bày tại Bảo tàng Nhiếp ảnh Pháp có tên “Đồn binh xứ Đàng Trong Nay Non” (pháp đài Nay Non của xứ Đàng trong) là bằng chứng chứng minh rằng trước khi kỹ thuật nhiếp ảnh chính thức vào nước ta thì đã có người Pháp chụp ảnh về Việt Nam.
Bức ảnh này do Jules Itier chụp năm 1845, khi ông tháp tùng phái bộ ngoại giao Pháp do De lagrene dẫn đầu đến Trung Hoa ký Hiệp ước Hoàng Phố. Trên đường trở về bằng tàu buồm “Victorierse”, ông được lệnh chuyển sang tàu L`Alemène, do thuyền trưởng Founier du Plan chỉ huy, ghé bến Tiên Sa, Đà Nẵng, bọn chúng diễu võ dương oai, thị uy đòi nhà cầm quyền địa phương thả Giám mục Lefebvre, bị triều đình Huế bắt giam.
Charles Edouard Hocquard
Charles Edouard Hocquard, một sỹ quan quân y, của quân đội Pháp xâm lược; là người rất say mê chụp ảnh, đi đâu ông cũng mang theo máy ảnh, nền ông còn được cấp chỉ huy giao nhiệm vụ chụp ảnh địa hình. Ông tuy làm việc ở Hà Nội; nhưng ông đã đi theo quân đội Pháp trong những cuộc hành quân đến các tỉnh; thành như Hà Nội, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hòa Bình Nam Định, Ninh Bình, Sơn Tây, Huế, Đà Nẵng. Nhờ vậy bộ sưu tập ảnh chụp về Việt Nam của ông khá phong phú. Năm 1885, ông đã gửi 217 ảnh tới triển lãm quốc tế ở Anves và đã đoạt được huy chương vàng.
Cuốn sách “Một chiến dịch ở Bắc Kỳ” do ông viết, xuất bản năm 1892 gồm 229 ảnh minh họa. Ảnh của ông đã góp phần giúp chúng ta trong việc nghiên cứu; tìm hiểu cảnh quan đô thị Hà Nội và mọi sinh hoạt của dân chúng Hà Thành thời đó.
Dieulefils
Năm 1883, nhà nhiếp ảnh Dieulefils người Pháp nhập ngũ và được điều sang xứ Bắc Kỳ, Việt Nam vào năm 1885. Sau khi xuất ngũ, ông lấy vợ và sinh sống tại Hà Nội, làm nghề chụp ảnh. Năm 1890, ông mở hiệu ảnh ở Hàng Trống. Ông là một trong số các nhà nhiếp ảnh chụp ảnh khá nhiều về phong cảnh đất nước con người Việt Nam để làm bưu ảnh.
Chỉ tính riêng từ năm 1902 đến năm 1925 ông đã cho ấn hành trên 6.000 chiếc bưu ảnh. Nhờ những tấm bưu ảnh của ông mà ngày nay chúng ta có thể thấy rõ cảnh quan đất nước và sinh hoạt của con người Việt Nam lúc bấy giờ.
Đọc Thêm: Dàn nữ thần Kbiz nổi tiếng vì… ăn mãi không béo
Albert Kahn
Đặc biệt bộ sưu tập với cái tên mộc mạc giản dị “Hồ sơ của hành tinh” của nhà nhiếp ảnh nổi danh Albert Kahn (1806-1940). Thời bấy giờ ông dùng phim kính Autochrome để phản ánh cuộc sống của người dân An Nam thời đó. Trong suốt cả cuộc đời cầm máy của mình; ông chủ trương ghi lại hình ảnh trền bề mặt của trái đất cũng như mọi sinh hoạt, phong tục tập quán, lễ hội…của dân chúng. Bởi ông luôn nghĩ rằng thời gian sẽ làm xóa mờ hình ảnh của hành tinh chúng ta.
Một trong những nhà nhiếp ảnh nổi tiếng của Hiệp hội Nhiếp ảnh Albert Kahn là Leon Busy. Ông tham gia quân đội thuộc địa năm 1889, là trung uý hậu cần đóng quân ở Hà Nội. Tại đây, ngoài nhiệm vụ chuyên môn, ông say mê chụp ảnh. ông đi khắp xứ Bắc Kỳ. Từ năm 1925 đến năm 1920; Leon Busy đã chụp được khoảng 1.700 bức ảnh về Bắc Việt Nam và đoạt được nhiều giải thưởng nhiếp ảnh của nước Pháp và quốc tế. Ông là một trong số những nhà nhiếp ảnh có nhiều sáng kiến; cải tiến trong việc chụp ảnh và phóng ảnh đẹp.
Nguồn: Nhiepanhvietnam
Tác giả: Hồng Phúc
